Oryginałek urugwajski
Wilfredomys oenax
(Thomas, 1928)
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Podgromada żyworodne
Infragromada łożyskowce
Rząd gryzonie
Podrząd myszokształtne
Nadrodzina myszowe
Rodzina chomikowate
Podrodzina bawełniaki
Rodzaj oryginałek (Wilfredomys)
Avila-Pires, 1960
Gatunek oryginałek urugwajski
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
Status iucn3.1 EN pl.svg
zagrożony

Oryginałek urugwajski (Wilfredomys oenax) – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, występujący w Ameryce Południowej.

Systematyka

Gatunek ten opisał w 1928 roku Oldfield Thomas, zaliczając go do rodzaju Thomasomys. Miejsce typowe to São Lourenço do Sul w stanie Rio Grande do Sul w Brazylii. W 1960 roku Fernando Dias de Ávila-Pires przeniósł gatunek do nowego, monotypowego rodzaju Wilfredomys. Rodzaj ten należy do dużej podrodziny bawełniaków, ale jego pokrewieństwo z innymi bawełniakami nie jest dostatecznie zbadane; był traktowany jako podrodzaj w rodzaju andowiak (Thomasomys). Zwierzęta opisane jako Wilfredomys oenax mogą w rzeczywistości reprezentować kompleks pokrewnych gatunków.

W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” rodzajowi nadano nazwę oryginałek, a gatunkowi – oryginałek urugwajski.

Występowanie

Oryginałek urugwajski żyje w południowej Brazylii oraz w północnym i środkowym Urugwaju, w lasach Mata Atlântica. W Brazylii jest znany z niewielu osobników, od końca lat 1970. badacze zdobyli tylko dwa okazy w stanie Rio Grande do Sul. W Urugwaju gatunek najczęściej jest spotykany w nizinnych, subtropikalnych lasach galeriowych i lesistych kanionach, z gęstą szatą roślinną. Znane okazy zostały schwytane nocą na drzewach.

Wygląd

Jest to niewielki gryzoń o długim ogonie. Jego ciało z głową ma długość 110–115 mm, ogon ma 170–220 mm, a masa ciała to 50–75 g. W jego wyglądzie wyróżniają się uszy pokryte krótkimi, ochrowymi włosami po obu stronach oraz ochrowo–rude okolice nosa. Grzbiet i wierzch głowy jest pomarańczowobrązowy; włosy mają szarą nasadę. Zad bywa ochrowo–pomarańczowy, ze względu na większą liczbę włosów o pomarańczowych końcach. Na spodzie ciała nie ma ciemnych włosów, przez co jest jaśniejszy niż wierzch, ale nie ma wyraźnego rozgraniczenia. Włosy o białawych nasadach występują tylko w okolicy gardła i pachwin. Dłonie i stopy pokrywają krótkie włosy, białe i ochrowe; na stopach od spodu znajduje się sześć poduszek. Ogon jest brązowy, bledszy od spodu, pokryty krótkimi ochrowymi włosami i zakończony małym pędzelkiem. Wibrysy są ciemne i długie.

Populacja i zagrożenia

Oryginałek urugwajski jest słabo poznanym gatunkiem. Nie wiadomo, jak duże są jego liczebność i trend jej zmian. Pomimo dość dużego zasięgu występowania jest rzadki, a obszary leśne, które zamieszkuje, zmniejszają się i podlegają fragmentacji. Zagrożenie dla tego gatunku stanowi zatem utrata siedlisk ze względu na wylesianie; pierwotne lasy są zastępowane przez monokultury obcych gatunków (akacji, eukaliptusów i sosen), co uniemożliwia zwierzętom powrót na dawniej zamieszkane tereny. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje go obecnie za gatunek zagrożony.


W tym artykule użyto materiału z artykułu Wikipedii Oryginałek urugwajski, który jest wydawany w ramach Creative Commons Attribution-Share-Alike License 3.0.