| ||
Otonyctomys hatti | ||
Anthony, 1932 | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
Gromada | ssaki | |
Podgromada | żyworodne | |
Infragromada | łożyskowce | |
Rząd | gryzonie | |
Podrząd | myszokształtne | |
Nadrodzina | myszowe | |
Rodzina | chomikowate | |
Podrodzina | gałęziaki | |
Plemię | nadrzewki | |
Rodzaj | nocouszek (Otonyctomys) Anthony, 1932 | |
Gatunek | nocouszek jukatański | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ) | ||
![]() bliski zagrożenia
| ||
Zasięg występowania | ||
![]() |
Nocouszek jukatański (Otonyctomys hatti) – gatunek gryzoni z rodziny chomikowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju nocouszek (Otonyctomys), zamieszkujący tereny na półwyspie Jukatan – w Meksyku, Belize oraz w północno-wschodniej części Gwatemali. Jest roślinożercą i prowadzi nocny tryb życia.
Nocouszek jukatański został odkryty przez amerykańskiego zoologa Roberta T. Hatta, który wraz z żoną, Marcelle Roigneau Hatt badał faunę półwyspu Jukatan. Badania prowadził w okresie od 9 października do 17 grudnia 1929 roku. Okaz nieznanego wcześniej gatunku napotkał w okolicy Chichén Itzá. Formalnego opisu gatunku dokonał Harold Anthony w 1932 roku.
Nocouszek jest rodzajem monotypowym, a jego jedynym przedstawicielem jest nocouszek jukatański. Należy do gryzoni z rodziny chomikowatych. Nazwa rodzajowa Otonyctomys pochodzi od trzech greckich słów: otos oznaczającego uszy, nyktos (noc) oraz mys znaczącego „mysz”. Epitet gatunkowy hatti jest eponimem upamiętniającym amerykańskiego zoologa Roberta T. Hatta, odkrywcę pierwszego okazu O. hatti.
Nocouszek jukatański jest gryzoniem średniej wielkości, pod względem morfologicznym bardzo podobnym do bliskiego krewnego nadrzewka kolonijnego. Ma jednak jaśniejszą sierść, a główne różnice między tymi dwoma gatunkami można zauważyć porównując anatomiczne wymiary czaszek. Uszy są krótkie, u podstawy porośnięte kępkami futra, a powyżej gołe. Ogon jest długi (stanowi około 50% łącznej długości ciała) i pokryty sierścią. Na końcu ogona włos jest dłuższy, a bliżej podstawy krótszy. Ubarwienie części brzusznej jest jasnorude, boki podpalane-ochrowe, a w części grzbietowej jest najciemniejsze – ochrowe. Wokół oczu jasne obwódki. Brak widocznych oznak dymorfizmu płciowego. Wzór zębowy O. hatti: .
Część ciała | przedział | wymiar średni |
---|---|---|
łączna długość ciała | 163–231 mm | 201,9 mm |
tułów z głową | 90–116 mm | 100,6 mm |
ogon | 60–127 mm | 102,6 mm |
tylne łapy | 18–23 mm | 21,3 mm |
uszy | 13–20 mm | 15 mm |
masa ciała | 23–36 g | 29,0 g |
Osobniki schwytane przez naukowców i przetrzymywane przez nich w niewoli prowadziły nocny tryb życia.
Samica może rodzić dwa razy w ciągu roku – latem i w zimie. Matki z młodymi były spotykane w październiku i lipcu, ale podczas badania populacji w Quintana Roo znajdowano karmiące samice także w lutym.
Nocouszek jukatański jest gatunkiem endemicznym zamieszkującym wyłącznie tereny na półwyspie Jukatan. Występuje w Meksyku, Belize oraz w północno-wschodniej części Gwatemali.
Nocouszek jukatański żywi się nasionami niskiej roślinności i krzewów, a także owocami. O. hatti padają ofiarami sów - szczątki kostne najprawdopodobniej należące do przedstawiciela tego gatunku, znaleziono podczas badania odchodów lokalnej sowy w okolicy Chichén Itzá. Na nocouszekach jukatańskich pasożytują roztocza Eutrombicula alfreddugesi .
Nocouszek jukatański zamieszkuje liściaste lasy tropikalne oraz rejony wegetacji roślin wokół naturalnych studni krasowych utworzonych w skale wapiennej. W Belize siedlisko jest ograniczone do lasów liściastych na północnych równinach. Zwierzę prowadzi raczej nadrzewny tryb życia. Badacze znajdowali okazy na kłodach powalonych drzew, na lianach, na pniach drzew – na wysokości 1–2 m. Okaz obserwowany w 2005 roku w Reserva de la Biofera Ria Lagartos zamieszkiwał opuszczoną dziuplę dzięcioła w martwym drzewie na wysokości 1,8 m od ziemi. O. hatti osiedlają się także na terenach zamieszkałych przez ludzi i bywają widywane na dachach ich domostw. Naukowcy łapali niektóre okazy w pułapki zastawiane na inne gatunki gryzoni: Heteromys gaumeri , Oryzomys melanotis , Ototylomys phyllotis , oraz Peromyscus yucatanicus . Prawdopodobna jest rywalizacja o siedliska O. hatti z blisko spokrewnionym Nyctomys sumichrasti , ale ograniczona jest do niewielkich terenów w Belize.