| ||
Phyllotis amicus | ||
Thomas, 1900 | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
Podtyp | kręgowce | |
Gromada | ssaki | |
Podgromada | żyworodne | |
Infragromada | łożyskowce | |
Rząd | gryzonie | |
Podrząd | myszokształtne | |
Nadrodzina | myszowe | |
Rodzina | chomikowate | |
Podrodzina | bawełniaki | |
Rodzaj | liściouch | |
Gatunek | liściouch przyjacielski | |
Synonimy | ||
| ||
Kategoria zagrożenia (CKGZ) | ||
![]() najmniejszej troski
|
Liściouch przyjacielski (Phyllotis amicus) – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, występujący endemicznie w Peru.
Gryzoń ten został opisany naukowo w 1900 roku przez Oldfielda Thomasa. Miejsce typowe to Tolón w regionie Cajamarca w Peru, na wysokości 100 m n.p.m. Analizy filogenetyczne oparte o materiał genetyczny kodujący cytochrom b wskazują, że liściouch przyjacielski i liściouch pacyficzny (Phyllotis limatus) to gatunki siostrzane. Opisywano trzy podgatunki, ale obecnie gatunek jest uznawany za monotypowy.
W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” rodzajowi temu nadano nazwę liściouch, a gatunkowi – liściouch przyjacielski.
Nazwa rodzajowa: gr. φυλλον phullon „liść”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”. Epitet gatunkowy: łac. amicus „przyjazny, uprzejmy”.
Liściouch przyjacielski występuje wzdłuż wybrzeża i w niższych partiach stoków Andów w zachodnim Peru, od regionu Piura po region Arequipa, na wysokościach od 50 do 2100 m n.p.m. Zamieszkuje suche tereny piaszczyste i skaliste, rzadko pokryte roślinnością. Informacje o jego występowaniu w Argentynie wynikają z błędnej identyfikacji – tamtejszy okaz został później rozpoznany jako ryżaczek czakoański (Oligoryzomys chacoensis).
Jest to niewielki ssak, o wielkości i wyglądzie pośrednim między liściouchem ekwadorskim (Phyllotis haggardi) a nadbrzeżnikiem pustynnym (Paralomys gerbillus). Ciało wraz z głową ma długość 82 mm, ogon – 105 mm; tylna stopa ma długość 23 mm, tak samo jak ucho. Jego futro jest miękkie i gładkie, włosy na grzbiecie mają 8–9 mm długości. Ma płowoszarą barwę, z dodatkiem czarnych włosów. Pyszczek i ciemię mają podobny kolor co grzbiet. Policzki, boki szyi i ciała są piaskowożółte, oddzielają ciemniejszy grzbiet od białego spodu ciała. Uszy są bardzo duże, rzadko owłosione, z zewnątrz szarobrązowe, od wewnątrz płowoszare. Ogon jest długi, wyraźnie owłosiony; z wierzchu jest brązowy, od spodu biały. Stopy i dłonie są z wierzchu białe. Czaszka gryzonia ma nietypowo duże puszki bębenkowe, większe niż u wyraźnie większego liścioucha ekwadorskiego.
Liściouch przyjacielski prowadzi naziemny, nocny tryb życia. Może się rozmnażać przez cały rok. W niewoli samice rodziły od jednego do trzech młodych, po ciąży trwającej 24 dni. Jest wszystkożerny, około połowy jego diety stanowią liście, ale zjada więcej owadów i mniej nasion niż większość innych liściouchów.
Liściouch przyjacielski jest uznawany za gatunek pospolity, choć jego populacje są dość rozproszone. W Lomas de Lachay gęstość populacji oceniano na 0–12 osobników na hektar, wzrastała ona w porze deszczowej. Występuje w siedmiu obszarach chronionych. Nie są znane większe zagrożenia dla gatunku, chociaż na niektórych obszarach może mu zagrażać urbanizacja. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje go za gatunek najmniejszej troski, wskazując przy tym, że potrzebne są dalsze badania nad jego siedliskami i ekologią.